Беларусь
Қазақстан
Lietuva
Жертесерлер лат Soricidae жәндікқоректілер тұқымдасы Жертесерлер Қазбалық ауқымы Middle Eocene Recent ПреК К О С Д Кр П
Жертесерлер
Жертесерлер (лат. Soricidae) - жәндікқоректілер тұқымдасы.
| Жертесерлер Қазбалық ауқымы: Middle Eocene–Recent | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Топтары | ||||||||||||
| |
Бұлардың қазба қалдықтары белгілі. Дүние жүзінде кең тараған (тек полюстік облыстар мен Австралияда және Оңтүстік Америкада кездеспейді), 21 туысы, 290 түрі белгілі. Республикамыздың солтүстігінде және шығысында, оңтүстік-шығысында шөбі қалың өзен, көл маңында, таулы жерлерде, 2500 – 2600 м биіктікке дейін тіршілік етеді.
Жертесердің Қазақстанда 5 туысының 13 түрі мекендейді, олардың ішінде , ала жертесерлер, , және су жертесері бар. Дене тұрқы 3 – 18 см, салмағы 1,5 – 4 г-дай. Құйрығының ұзындығы 1 – 12 см. Тышқанға ұқсайды, бірақ басы үлкен, тұмсығы үшкірлеу. Құлақ қалқандарының құрылысы ерекше қалта тәрізді қатпарлы болады.
Мұрттары ұзын. Көзі кішкентай. Жүні барқыттай жұмсақ, қоңырқай, сұр, қара не қара қоңыр. Ересек еркектерінің бүйірінде, шабында өзіне тән иіс шығаратын бездері болады. Қорек талғамайды, омыртқасыз жәндіктермен қоректенеді. Тәулігіне жейтін қорегінің мөлшері өз салмағынан 1,5 – 2 есе артық болады. Арнайы қазбайды, басқа кемірушілердің бос інін пайдаланады. Өте өсімтал: жылына 2 – 3 рет (әр жолы 6 – 8, кейде 14-тен) балалайды. Зиянды жәндіктерді жеп пайда келтіреді.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Soricidae |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
Zherteserler lat Soricidae zhәndikkorektiler tukymdasy Zherteserler Қazbalyk aukymy Middle Eocene Recent PreK K O S D Kr P T Yu B Pg NDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerYksham taby ҰrykzholdastylarSaby Tukymdasy Soricidae 1814Toptary Bulardyn kazba kaldyktary belgili Dүnie zhүzinde ken taragan tek polyustik oblystar men Avstraliyada zhәne Ontүstik Amerikada kezdespejdi 21 tuysy 290 tүri belgili Respublikamyzdyn soltүstiginde zhәne shygysynda ontүstik shygysynda shobi kalyn ozen kol manynda tauly zherlerde 2500 2600 m biiktikke dejin tirshilik etedi Zherteserdin Қazakstanda 5 tuysynyn 13 tүri mekendejdi olardyn ishinde ala zherteserler zhәne su zherteseri bar Dene turky 3 18 sm salmagy 1 5 4 g daj Қujrygynyn uzyndygy 1 12 sm Tyshkanga uksajdy birak basy үlken tumsygy үshkirleu Қulak kalkandarynyn kurylysy erekshe kalta tәrizdi katparly bolady Murttary uzyn Kozi kishkentaj Zhүni barkyttaj zhumsak konyrkaj sur kara ne kara konyr Eresek erkekterinin bүjirinde shabynda ozine tәn iis shygaratyn bezderi bolady Қorek talgamajdy omyrtkasyz zhәndiktermen korektenedi Tәuligine zhejtin koreginin molsheri oz salmagynan 1 5 2 ese artyk bolady Arnajy kazbajdy baska kemirushilerdin bos inin pajdalanady Өte osimtal zhylyna 2 3 ret әr zholy 6 8 kejde 14 ten balalajdy Ziyandy zhәndikterdi zhep pajda keltiredi DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan professor E Aryn Pavlodar 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Soricidae