Беларусь
Қазақстан
Lietuva
Сарыесікатырау Балқаш көлінің оңтүстігінде Іле мен Қаратал өзендерінің аралығындағы құмды алқап Сарыесікатырау құмыСипат
Сарыесікатырау
Сарыесікатырау – Балқаш көлінің оңтүстігінде, Іле мен Қаратал өзендерінің аралығындағы құмды алқап.
| Сарыесікатырау құмы | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ұзындығы | 250 км |
| Ені | 180 км |
| Ауданы | 40 мың км² |
| Климаты | |
| Қаңтардағы орт. температура | –9 -14 °C |
| Шілдедегі орт. температура | 25 °C |
| Жылдық жауын-шашын деңгейі | 120, 180 мм |
| Орналасуы | |
| 45°46′07″ с. е. 76°40′48″ ш. б. / 45.76861° с. е. 76.68000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°46′07″ с. е. 76°40′48″ ш. б. / 45.76861° с. е. 76.68000° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақтар | Алматы облысы, Жетісу облысы |
| Орналасуы | Балқаш көлінің оңтүстігі, Іле мен Қаратал өзендері аралығы |
Географиялық орны
Алматы облысы Балқаш жіне Жетісу облысы Көксу, Кербұлақ және Қаратал аудандарының жерінде.
Жер бедері
Ұзындығы 240−250 км, ені 120−180 км, ауданы 40 мың км2-ге жуық. Қырқааралық ойпаңдарында сор не тақыр жерлер кездеседі. Жер асты суы 2−80 м аралығындағы тереңдіктен шығады (Нарынбай, Ағашаяқ, Шекара, Шеңгелді, Бидайшы құдықтары).
Климаты
Климаты тым континенттік. Қаңтар айының орташа температурасы – 9 −14°С, шілдеде 25°С. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 150−180 мм.
Сарыесікатырауда Іле өзенінің көне арналарының (Шетбақанас, , Ортасу) ізі сақталған. Сонымен бірге жеке төбелер (Көшқонар, Қарақаралы, Босаған, Орта Көкдобақ, Қаражды, т.б.) мен қоныс (Қарқаралы, Мыңғылши, Ұзынарал), қыстаулар (Арыстан, Сәрсембай, Нарын, Бесшағыл, т.б.) кездеседі.
Өсімдігі
Іленің атырауында қара сексеуіл, жүзгін, жусан, теріскен, еркекшөп, құм қияғы, изен, сортаң жерлерінде күйреуік, Балқаш көлі жағалауында жыңғыл өседі. Негізінен мал жайылымы үшін пайдаланылады. Көктем, күз айларында Сарыарқа өңірінің қазақтары Сарыесік түбегі арқылы өтіп, Сарыесікатырау құмын қыстау еткен.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
Saryesikatyrau Balkash kolinin ontүstiginde Ile men Қaratal ozenderinin aralygyndagy kumdy alkap Saryesikatyrau kumySipattamasyҰzyndygy250 kmEni180 kmAudany40 myn km KlimatyҚantardagy ort temperatura 9 14 CShildedegi ort temperatura25 CZhyldyk zhauyn shashyn dengeji120 180 mmOrnalasuy45 46 07 s e 76 40 48 sh b 45 76861 s e 76 68000 sh b 45 76861 76 68000 G O Ya Koordinattar 45 46 07 s e 76 40 48 sh b 45 76861 s e 76 68000 sh b 45 76861 76 68000 G O Ya T El ҚazakstanAjmaktarAlmaty oblysy Zhetisu oblysyOrnalasuyBalkash kolinin ontүstigi Ile men Қaratal ozenderi aralygySaryesikatyrau kumyGeografiyalyk ornyAlmaty oblysy Balkash zhine Zhetisu oblysy Koksu Kerbulak zhәne Қaratal audandarynyn zherinde Zher bederiҰzyndygy 240 250 km eni 120 180 km audany 40 myn km2 ge zhuyk Қyrkaaralyk ojpandarynda sor ne takyr zherler kezdesedi Zher asty suy 2 80 m aralygyndagy terendikten shygady Narynbaj Agashayak Shekara Shengeldi Bidajshy kudyktary KlimatyKlimaty tym kontinenttik Қantar ajynyn ortasha temperaturasy 9 14 S shildede 25 S Zhyldyk zhauyn shashynnyn ortasha molsheri 150 180 mm Saryesikatyrauda Ile ozeninin kone arnalarynyn Shetbakanas Ortasu izi saktalgan Sonymen birge zheke tobeler Koshkonar Қarakaraly Bosagan Orta Kokdobak Қarazhdy t b men konys Қarkaraly Myngylshi Ұzynaral kystaular Arystan Sәrsembaj Naryn Besshagyl t b kezdesedi ӨsimdigiIlenin atyrauynda kara sekseuil zhүzgin zhusan terisken erkekshop kum kiyagy izen sortan zherlerinde kүjreuik Balkash koli zhagalauynda zhyngyl osedi Negizinen mal zhajylymy үshin pajdalanylady Koktem kүz ajlarynda Saryarka onirinin kazaktary Saryesik tүbegi arkyly otip Saryesikatyrau kumyn kystau etken DerekkozderҚazak enciklopediyasy 7 tom