Беларусь
Қазақстан
Lietuva
Кристалдану кристалдардың булардан ерітінділерден балқымалардан қатты күйдегі аморфты және басқа кристалдық күйдегі затт
Кристалдану
Кристалдану – кристалдардың булардан, ерітінділерден, балқымалардан, қатты күйдегі (аморфты және басқа кристалдық күйдегі) заттардан, электролиз процесі кезінде электролиттерден (электрлік кристалдану), сондай-ақ пайда болуы. Кристалдану үшін алғашқы (аналық) ортаның термодинамикалық тепе-теңдігі бұзылуы, яғни ерітіндінің немесе будың аса құрғауы, балқыманың асқын суынуы және т.б. жағдайлар орындалуы тиіс. Кристалдануға қажетті аса құрғау немесе аса суыну температураның, концентрацияның, қысымның, фазааралық электр потенциалының тепе-теңдік мәндерінен ауытқуымен сипатталады.
Кристалдану – заттың аса суыған (құрғаған) аналық ортасынан еркін энергиясы төмен кристалдық күйге фазалық ауысуы. Бұл ауысу кезінде артық жылу кристалданудың жасырын жылуы түрінде бөлінеді. Осы жылудың бір бөлігі механикалық жұмысқа айналып, өсетін кристалл үстіне қойылған жүкті көтеріп, ондаған кгс/см2 қысымға шыдауы мүмкін. Жасырын жылудың бөлінуі балқыманы қыздырып, аса суынуды азайтады да, кристалдануды баяулатады. Нәтижесінде заттың қалыптасуы аяқталады немесе температурасы, қысымы және концентрациясы тепе-теңдік күйге көшеді. Аса суытылған орта кристалданбай, ұзақ уақыт орнықсыз күйде болуы мүмкін. Нашар суытылған булардан, ерітінділерден және балқымалардан пішіні көп жақты кристалдар алынады. Кристалдану процесі кристалл ұрықтарының түзілуі және әрбір ұрықтың әрі қарай өсуі деп аталатын екі кезеңнен тұрады. Кристалдану нәтижесінде минералдар пайда болады.
Кристалдану – металлургияда, шалаөткізгішті, оптикалық, пьезоэлектрлік, т.б. материалдарды алудың негізі. Ол химияда, тамақ, медицина өнеркәсіптерінде, , тұз, қант, т.б. өндіруде кеңінен пайдаланылады.
Кристалдану сызаттары (Трещина кристаллизационная) — жік аумағында қыздыру, суыту жылдамдығының өзара алшақты болуынан жікте аралығында сызаттану, тұтастығының бұзылуы орын алады.
Тағы караныз:
- Кристалл
- Кристаллография
Дереккөздер
- “Балалар Энциклопедиясы”, V-том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
Kristaldanu kristaldardyn bulardan eritindilerden balkymalardan katty kүjdegi amorfty zhәne baska kristaldyk kүjdegi zattardan elektroliz procesi kezinde elektrolitterden elektrlik kristaldanu sondaj ak pajda boluy Kristaldanu үshin algashky analyk ortanyn termodinamikalyk tepe tendigi buzyluy yagni eritindinin nemese budyn asa kurgauy balkymanyn askyn suynuy zhәne t b zhagdajlar oryndaluy tiis Kristaldanuga kazhetti asa kurgau nemese asa suynu temperaturanyn koncentraciyanyn kysymnyn fazaaralyk elektr potencialynyn tepe tendik mәnderinen auytkuymen sipattalady source source source source source source source Limon kyshkylynyn kristaldanu uakyt aralygySudyn kristaldanuy Kristaldanu zattyn asa suygan kurgagan analyk ortasynan erkin energiyasy tomen kristaldyk kүjge fazalyk auysuy Bul auysu kezinde artyk zhylu kristaldanudyn zhasyryn zhyluy tүrinde bolinedi Osy zhyludyn bir boligi mehanikalyk zhumyska ajnalyp osetin kristall үstine kojylgan zhүkti koterip ondagan kgs sm2 kysymga shydauy mүmkin Zhasyryn zhyludyn bolinui balkymany kyzdyryp asa suynudy azajtady da kristaldanudy bayaulatady Nәtizhesinde zattyn kalyptasuy ayaktalady nemese temperaturasy kysymy zhәne koncentraciyasy tepe tendik kүjge koshedi Asa suytylgan orta kristaldanbaj uzak uakyt ornyksyz kүjde boluy mүmkin Nashar suytylgan bulardan eritindilerden zhәne balkymalardan pishini kop zhakty kristaldar alynady Kristaldanu procesi kristall uryktarynyn tүzilui zhәne әrbir uryktyn әri karaj osui dep atalatyn eki kezennen turady Kristaldanu nәtizhesinde mineraldar pajda bolady Kristaldanu metallurgiyada shalaotkizgishti optikalyk pezoelektrlik t b materialdardy aludyn negizi Ol himiyada tamak medicina onerkәsipterinde tuz kant t b ondirude keninen pajdalanylady Kristaldanu syzattary Treshina kristallizacionnaya zhik aumagynda kyzdyru suytu zhyldamdygynyn ozara alshakty boluynan zhikte aralygynda syzattanu tutastygynyn buzyluy oryn alady Tagy karanyz Kristall KristallografiyaDerekkozder Balalar Enciklopediyasy V tom Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Mashinazhasau Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 417 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet